.png)
Zdolność widzenia kolorów dla większości z nas jest czynnością samorzutną. Nie zastanawiamy się nad przebiegiem procesu odbioru barw, ani ich wydźwiękiem. Z reguły nie zastanawiamy się również nad intencjami twórcy obrazu, reklamy, gry lub innej formy wizualizacji kolorów, o ile się od nas tego nie wymaga. Po prostu widzimy dane przedstawienie i odczuwamy - tak, tak, poprzez zastosowanie odpowiednich barw można kierować emocjami i nastrojami. Wpływ kultury na odbieranie przez nas barw również jest ogromny. Przykładem jest chociażby czerń łączona przez naszą kulturę ze śmiercią i smutkiem, gdy w innych kręgach może być to kolor biały, zielony, czy niebieski. Zdolność do "bezmyślnego" (nie ujmując nikomu) odbioru przekazu wizualnego doskonalimy od malucha.
Gorzej w odwrotnym przypadku, gdy przychodzi do stworzenia dzieła - w tym przypadku biżuterii.
Umiejętności w dziedzinie doboru kolorów są niezbędne nie tylko przy tworzeniu efektownej, przyjemnej dla oka biżuterii, ale również w wielu innych dziedzinach i zawodach. Wymienić można tutaj malarstwo, fotografię, florystykę, czy nawet gamedesign. Wypada zatem przyjrzeć się temu zagadnieniu nieco bliżej, chociaż temat ten jest szeroki i głęboki nie jak rzeka, a jak morze!
Zagadnienia wstępne
Żeby móc zrozumieć dalszy wywód, należy zaopatrzyć się w podstawowe słownictwo. Dlatego też na bazie zebranych informacji stworzyłam nieduży słownik z używanymi w tym artykule pojęciami.
Pojęcia kolor i barwa są tutaj używane w roli synonimów!
Pojęcia kolor i barwa są tutaj używane w roli synonimów!
Kolory podstawowe / pierwszorzędowe - 3 podstawowe barwy, których nie można uzyskać drogą mieszania pozostałych. Poprzez ich mieszanie można uzyskać dowolną inną barwę (barwy pochodne/ drugo- i dalszo- rzędowe. Najczęściej podaje się kolory czerwony, żółty i niebieski.
Kolory drugorzędowe /czyste - wynik mieszania barw pierwszorzędowych
Barwy proste /chromatyczne/ widmowe /elementarne - bardzo uogólniając są to mieszaniny barw podstawowych (czerwony, niebieski i żółty) i ich pochodnych (dla poprzednich odpowiednio fioletowy, zielony i pomarańczowy)
Kolory achromatyczne/ neutralne/ obojętne/ niekolorowe - biel, czerń i pozostałe odcienie szarości. Bez dominanty barwnej
Kolory złożone - mieszanka barw podstawowych w dowolnych proporcjach.
Kolory trzeciorzędowe - wynik mieszania barw pierwszo- i drugorzędowych
Kolory dalszych rzędów - wynik powtarzania powyższego schematu z dalszymi pochodnymi
Absencja koloru - dosłownie nieobecność koloru. Krótko mówiąc wrażenie czerni; miejsce lub materiał tak ciemny (nieodbijający światła), że nie możemy ustalić koloru. W praktyce do uzyskania wrażenia czerni używa się bardzo ciemnych innych odcieni. Jeśli macie pupila o "czarnym" futrze możecie się przekonać o tym ustawiając go pod strumień mocnego światła
Barwa biała - to mieszanina barw prostych/podstawowych. Jest najjaśniejszym odcieniem szarości
Temperatura koloru - jest to pojęcie umowne, określające podział kolorów pod względem przesunięcia barwy w stronę fioletu. Rozróżnia się barwy chłodne i ciepłe
Temperatura bezwzględna - podział na temperaturę ciepłą i chłodną odczuwamy intuicyjnie. Wg tego pojęcia, wszystkie barwy poza odcieniami zieleni, niebieskiego i fioletu są ciepłe
Temperatura względna - wyraża możliwość istnienia cieplejszych i chłodniejszych odmian w rodzinie kolorów. Aby zobrazować to pojęcie wyobraźmy sobie jakąś barwę chłodną, np. fiolet. Następnie przyjrzyjmy się dwóm dowolnie wybranym jej odcieniom - o którymś z nich na pewno powiemy, że jest zimniejszy lub cieplejszy od drugiego, prawda?
Harmonie kolorystyczne - dla nas aktualnie pojęcie najważniejsze. Połączenia barw współgrających ze sobą i tworzących przyjemne wrażenie wzrokowe
Koło barw - jest to model graficzny w postaci koła, na którym według ruchów wskazówek zegara wpisano widmo światła białego tak, że barwa fioletowa (najkrótsze promieniowanie widzialne) przechodzi w barwę czerwoną (najdłuższe światło widzialne)
Kula barw - trójwymiarowy odpowiednik koła barw, pojawia się zdecydowanie rzadziej, chociaż moim zdaniem najlepiej oddaje dalej opisywane zależności. Aby ją zobrazować należy wyobrazić sobie "planetę", której biegun północny odpowiada czystej bieli, zaś południowy czerni. Oś kuli jest odpowiednikiem skali szarości. Odcienie kolorów są zatem położone na południkach kuli tak, że najjaśniejsze odcienie znajdują się na kuli północnej, na równiku znajdują się koło barw, a na półkuli południowej ciemne odcienie. Dla przykładu weźmy kolor niebieski (na równiku), ku północy będzie coraz jaśniejszy aż do białego, a ku południu będzie coraz ciemniejszy aż do czerni
Zadanie wydaje się być trudne i przyprawiać o ból głowy, jednak trzymając się pewnych zasad uda się to każdemu* (*niestety muszę wyłączyć tu osoby z dysfunkcjami kolorowego postrzegania).
Przyda się w tym miejscu rozwinąć pojęcie harmonii kolorystycznej i kontrastów wszelakich rodzajów.
Harmonia monochromatyczna - jest jedną z najpopularniejszych i polega na dobraniu do siebie rożnych tonacji jednej barwy (np. jasna czerwień, głęboka czerwień i ciemna czerwień). Jest to harmonia opierająca się na niedużym kontraście dająca wrażenie spokoju i subtelności
Harmonia komplementarna/ dopełniająca - polega na zastosowaniu barw leżących naprzeciwko siebie na kole barw. Jest to harmonia opierająca się na wysokim kontraście przez co przykuwa uwagę. W zależności od intensywności barw uspokaja lub pobudza.
Harmonia barw analogicznych - polega na zastosowaniu barw leżących obok siebie na kole barw (np. żółty - żółto-zielony i zielony)
Harmonia kontrastowa (odmiana komplementarnej) - polega na połączeniu ze sobą barw czystych lub achromatycznych leżących naprzeciwko siebie (np. biel i czerń)
Harmonia wielokątów foremnych - polega na doborze barw wskazanych przez wierzchołki figury foremnej (trójkąt równoboczny, pięciokąt, czy 20-kąt) wpisanej w koło barw. Najczęściej wspominana jest w tym przypadku tzw. harmonia trójkąta
Harmonia oparta na kontraście jakościowym - harmonia oparta na zasadzie jasności danych barw, stosowana przy kompozycjach wielobarwnych. Pomocny w tym przypadku jest system opracowany przez Goethego polegający punktacji dla kolorów:
żółty – 9, pomarańczowy – 8, czerwony – 6, zielony – 6, niebieski - 4, fioletowy – 3
Aby zrównoważyć kompozycję złożoną z pierwszego i ostatniego koloru powinno się użyć 3x więcej fioletowego sznurka od żółtego
Harmonia oparta na kontrastach ciepły-chłodny, jasny-ciemny, aktywny-pasywny - nie da się tego prościej opisać niż napisano powyżej :)
Harmonia kontrastu barwa - nie barwa - ciemne kolory podkreśla czerń, natomiast jasne biel
Harmonia kontrastu faktury - dobrze sprawdza się odsadzenie matowych koralików w sąsiedztwie błyszczących, metalizowanych sznurków obok matowych
Poza rozpisane zasady wyłamują się kolory pastelowe. Barwy te można łączyć i stosować ze sobą swobodnie nie obawiając się nieprzyjemnego doznania. Można by w tym temacie zahaczyć również o ciekawe efekty optyczne, myślę jednak, że to za wiele jak na jedną porcję materiału..
Na koniec jeszcze kilka porad. Aby sobie ułatwić zadanie warto się zaopatrzyć w koło barw, a najlepiej nauczyć się sąsiadujących ze sobą kolorów kolejno na pamięć. Z przyswojeniem regułek może być nieco gorzej, ale od czego jest nasz blog dostępny całodobowo 7 dni w tygodniu, 24 h na dobę … no ewentualnie drukarki. Zawsze można też stworzyć niewielki próbnik z mieszczących się w naszej szufladzie / przyborniku zapasów i chadzać z nim do sklepu.
Można też pójść o krok dalej i skorzystać z technologii zapoznać się z kilkoma proponowanymi tutaj przeze mnie programami dostępnymi przez Internet. Mają wiele ciekawych funkcji oraz możliwości gotowych ustawień od zastosowania wspomnianych tu zasad do gotowych palet kolorystycznych. Do wypróbowania od zaraz! Oto trzy genialne programy internetowe za free
https://kuler.adobe.com/#create/fromacolor
http://colorschemedesigner.com/
Kolory drugorzędowe /czyste - wynik mieszania barw pierwszorzędowych
Barwy proste /chromatyczne/ widmowe /elementarne - bardzo uogólniając są to mieszaniny barw podstawowych (czerwony, niebieski i żółty) i ich pochodnych (dla poprzednich odpowiednio fioletowy, zielony i pomarańczowy)
Kolory achromatyczne/ neutralne/ obojętne/ niekolorowe - biel, czerń i pozostałe odcienie szarości. Bez dominanty barwnej
Kolory złożone - mieszanka barw podstawowych w dowolnych proporcjach.
Kolory trzeciorzędowe - wynik mieszania barw pierwszo- i drugorzędowych
Kolory dalszych rzędów - wynik powtarzania powyższego schematu z dalszymi pochodnymi
Absencja koloru - dosłownie nieobecność koloru. Krótko mówiąc wrażenie czerni; miejsce lub materiał tak ciemny (nieodbijający światła), że nie możemy ustalić koloru. W praktyce do uzyskania wrażenia czerni używa się bardzo ciemnych innych odcieni. Jeśli macie pupila o "czarnym" futrze możecie się przekonać o tym ustawiając go pod strumień mocnego światła
Barwa biała - to mieszanina barw prostych/podstawowych. Jest najjaśniejszym odcieniem szarości
Temperatura koloru - jest to pojęcie umowne, określające podział kolorów pod względem przesunięcia barwy w stronę fioletu. Rozróżnia się barwy chłodne i ciepłe
Temperatura bezwzględna - podział na temperaturę ciepłą i chłodną odczuwamy intuicyjnie. Wg tego pojęcia, wszystkie barwy poza odcieniami zieleni, niebieskiego i fioletu są ciepłe
Temperatura względna - wyraża możliwość istnienia cieplejszych i chłodniejszych odmian w rodzinie kolorów. Aby zobrazować to pojęcie wyobraźmy sobie jakąś barwę chłodną, np. fiolet. Następnie przyjrzyjmy się dwóm dowolnie wybranym jej odcieniom - o którymś z nich na pewno powiemy, że jest zimniejszy lub cieplejszy od drugiego, prawda?
Harmonie kolorystyczne - dla nas aktualnie pojęcie najważniejsze. Połączenia barw współgrających ze sobą i tworzących przyjemne wrażenie wzrokowe
Koło barw - jest to model graficzny w postaci koła, na którym według ruchów wskazówek zegara wpisano widmo światła białego tak, że barwa fioletowa (najkrótsze promieniowanie widzialne) przechodzi w barwę czerwoną (najdłuższe światło widzialne)
Kula barw - trójwymiarowy odpowiednik koła barw, pojawia się zdecydowanie rzadziej, chociaż moim zdaniem najlepiej oddaje dalej opisywane zależności. Aby ją zobrazować należy wyobrazić sobie "planetę", której biegun północny odpowiada czystej bieli, zaś południowy czerni. Oś kuli jest odpowiednikiem skali szarości. Odcienie kolorów są zatem położone na południkach kuli tak, że najjaśniejsze odcienie znajdują się na kuli północnej, na równiku znajdują się koło barw, a na półkuli południowej ciemne odcienie. Dla przykładu weźmy kolor niebieski (na równiku), ku północy będzie coraz jaśniejszy aż do białego, a ku południu będzie coraz ciemniejszy aż do czerni
Zasady doboru kolorów
Harmonie i kontrasty
Większość z nas posiada pewne zdolności, lepsze lub gorsze, łączenia barw. Przyznam się, że dobór kolorów zajmuje mi dość sporo czasu, a moje umiejętności oceniam jako średnie. Nie mam tego problemu, gdy mogę porównać ze sobą próbki sznurków lub koralików. Co jednak, gdy nie mamy takich możliwości np. planując prototyp lub na wypadzie bez całego naszego zbioru? Co gdy ktoś czuje się bezradny w obliczu wielobarwnego wyzwania?
Zadanie wydaje się być trudne i przyprawiać o ból głowy, jednak trzymając się pewnych zasad uda się to każdemu* (*niestety muszę wyłączyć tu osoby z dysfunkcjami kolorowego postrzegania).
Przyda się w tym miejscu rozwinąć pojęcie harmonii kolorystycznej i kontrastów wszelakich rodzajów.
Harmonia monochromatyczna - jest jedną z najpopularniejszych i polega na dobraniu do siebie rożnych tonacji jednej barwy (np. jasna czerwień, głęboka czerwień i ciemna czerwień). Jest to harmonia opierająca się na niedużym kontraście dająca wrażenie spokoju i subtelności
Harmonia komplementarna/ dopełniająca - polega na zastosowaniu barw leżących naprzeciwko siebie na kole barw. Jest to harmonia opierająca się na wysokim kontraście przez co przykuwa uwagę. W zależności od intensywności barw uspokaja lub pobudza.
Harmonia barw analogicznych - polega na zastosowaniu barw leżących obok siebie na kole barw (np. żółty - żółto-zielony i zielony)
Harmonia kontrastowa (odmiana komplementarnej) - polega na połączeniu ze sobą barw czystych lub achromatycznych leżących naprzeciwko siebie (np. biel i czerń)
Harmonia wielokątów foremnych - polega na doborze barw wskazanych przez wierzchołki figury foremnej (trójkąt równoboczny, pięciokąt, czy 20-kąt) wpisanej w koło barw. Najczęściej wspominana jest w tym przypadku tzw. harmonia trójkąta
Harmonia oparta na kontraście jakościowym - harmonia oparta na zasadzie jasności danych barw, stosowana przy kompozycjach wielobarwnych. Pomocny w tym przypadku jest system opracowany przez Goethego polegający punktacji dla kolorów:
żółty – 9, pomarańczowy – 8, czerwony – 6, zielony – 6, niebieski - 4, fioletowy – 3
Aby zrównoważyć kompozycję złożoną z pierwszego i ostatniego koloru powinno się użyć 3x więcej fioletowego sznurka od żółtego
Harmonia oparta na kontrastach ciepły-chłodny, jasny-ciemny, aktywny-pasywny - nie da się tego prościej opisać niż napisano powyżej :)
Harmonia kontrastu barwa - nie barwa - ciemne kolory podkreśla czerń, natomiast jasne biel
Harmonia kontrastu faktury - dobrze sprawdza się odsadzenie matowych koralików w sąsiedztwie błyszczących, metalizowanych sznurków obok matowych
Poza rozpisane zasady wyłamują się kolory pastelowe. Barwy te można łączyć i stosować ze sobą swobodnie nie obawiając się nieprzyjemnego doznania. Można by w tym temacie zahaczyć również o ciekawe efekty optyczne, myślę jednak, że to za wiele jak na jedną porcję materiału..
Na koniec jeszcze kilka porad. Aby sobie ułatwić zadanie warto się zaopatrzyć w koło barw, a najlepiej nauczyć się sąsiadujących ze sobą kolorów kolejno na pamięć. Z przyswojeniem regułek może być nieco gorzej, ale od czego jest nasz blog dostępny całodobowo 7 dni w tygodniu, 24 h na dobę … no ewentualnie drukarki. Zawsze można też stworzyć niewielki próbnik z mieszczących się w naszej szufladzie / przyborniku zapasów i chadzać z nim do sklepu.
Można też pójść o krok dalej i skorzystać z technologii zapoznać się z kilkoma proponowanymi tutaj przeze mnie programami dostępnymi przez Internet. Mają wiele ciekawych funkcji oraz możliwości gotowych ustawień od zastosowania wspomnianych tu zasad do gotowych palet kolorystycznych. Do wypróbowania od zaraz! Oto trzy genialne programy internetowe za free
https://kuler.adobe.com/#create/fromacolor
http://colorschemedesigner.com/
http://www.colorspire.com/
Trochę o psychologii barw
Kolory, tak jak oczy, są zwierciadłem duszy. Jak już wcześniej zaznaczyłam kultura ma duży wpływ na postrzeganie przez nas znaczenia różnych barw. Mimo to robimy to dość nieświadomie. Jedne barwy mogą budzić niechęć i lęk, budować napięcie, inne natomiast koić i przyjemnie nastrajać. Budowanie przez kolor żądanego klimatu dla zdjęcia, filmu czy gry ma znaczenie niemal fundamentalne (dla tych dwóch ostatnich można dołączyć jeszcze muzykę, ale to nie tutaj). Gdy przyjąć do siebie jeszcze informację, że 70% danych z otoczenia trafia do nas poprzez zmysł wzroku, nie można przejść obojętnie wobec zagadnienia znaczenia koloru i jego oddziaływania. Jednak w tym miejscu kolor nie staje się celem, a narzędziem do uzyskania pożądanego efektu końcowego. Na co zatem zwracać uwagę?
Barwy ciepłe, takie jak czerwień czy pomarańcz, wydają się żywsze i aktywniejsze. Są bliższe odbiorcy. Jasne i ciepłe budzą pozytywną energię i przykuwają uwagę. Ciemne generują odprężające i spokojne uczucie. Oddają klimat jesieni
- Czerwony - kolor pełen energii i życia, budzi ekscytację, w nadmiarze natomiast agresję. Budzi odwagę i żądzę. W naszej kulturze kojarzony z różnymi świętami związanymi z miłością i dawaniem (Walentynki, Boże Narodzenie), a także z władzą. Odcień jasny kojarzony jest również z seksualnością i rozpustą.
- Pomarańczowy - ciepło i zabawa. Także energiczny, optymistyczny i spontaniczny. Kojarzy się z cytrusami i zachodem słońca
- Żółty - symbol radości, słońca i optymizmu. Mózg pobudzony przez ten kolor powoduje uwolnienie większej ilości serotoniny odpowiedzialnej za odczuwanie szczęścia i przyspieszenie metabolizmu.
- Brązowy - symbol niezawodności i stabilności. Spokojny, budzi skojarzenia z glebą i drzewami. Kolor naturalny i organiczny.
Zimne barwy, takie jak fiolet, niebieski i zieleń, budzą spokój, nie skupiają uwagi. Dają także poczucie ładu i stabilności. Zimne tonacje należą do odcieni pasywnych.
- Zielony - symbolizuje życie, odrodzenie, naturę i płodność. Kojarzony z nadzieją, jasny z wiosną, a ciemny z latem i jesienią. Znak dobrego losu i szczęścia lub tez nadziei na jedno i drugie.
- Fiolet - kolor intuicji i uczuć. Oznacza także uduchowienie, szlachetność i władczość. Nie ma zbyt wielu odcieni.
- Niebieski - kojarzony z niebem, wodą i otwartą przestrzenią. Symbol niezawodności, mądrości i lojalności, także higieny, świeżości, dynamizmu i inspiracji. Jest najbardziej lubianym kolorem. Niektóre odcienie pobudzają wydzielanie noradrenaliny odpowiedzialnej za uspokojenie.
- Czarny - konserwatyzm, władza, moc, luksus i trwałość. Także powaga, wytrzymałość i inteligencja. Zawsze modny i elegancki. Również o znaczeniu negatywnym uosabiając zło, śmierć , żal. W nadmiarze bywa przytłaczający. Można ją łączyć ze wszystkimi kolorami, dając wrażenie przygaszenia jaśniejszej barwy. Optycznie pomniejsza.
- Biały - biel jest uosobieniem czystości, niewinności i odnowy duchowej. Przykuwa uwagę. Pasuje do wszystkich kolorów, powodując (w przeciwieństwie do czarnego) rozjaśnienie kompozycji i koloru, z którym występuje. Optycznie poszerza.
- Szary/srebrny - kolor praktycyzmu, nie wzbudza dużej uwagi, szlachetny. Zdecydowanie pasywny. Także kolor zaufania. Pasuje do czerni i bieli.Srebrne sznurki jako dodatek uszlachetnią wyrób.
- Złoty - symbol bogactwa, słońca. Łączy w sobie także cechy żółtego. Pasuje do czerni i bieli. Tak jak i srebrne sznurki, świetnie nadaje się na wykończenia i dodatki.
Mam nadzieję, że więcej pomogłam niż utrudniłam. Na pewno inaczej spojrzycie teraz na całą kompozycję biżuterii, a może też i innej materii ? :)
Czas brać się do roboty!
Gosia
BIBLIOGRAFIA
http://www.barwykolory.pl/ http://artmakeup.wordpress.com/2009/02/26/podstawy-teorii-koloru/ http://webinside.pl/artykul-120-teoria-koloru-i-zastosowanie-na-www.html http://www.enas.com.pl/index.php/pl/publikacje/poradniki/217-grasz-w-kolory/ http://www.forumkwiatowe.pl/forumk/viewtopic.php?p=35727
http://www.denigma.pl/index.php/psychologia-koloru-podstawowe-znaczenie-kolorow
"Kanon fotografii. W poszukiwaniu indywidualnego stylu" - Bruce Barnbaum, 2012, wyd. Helion. Seria "Niezbędnik fotografa. Lustrzanki Cyfrowe" - opr. zbiorowe, wyd. G+JRBA, pod patronatem National Geographic.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz